روز اسپندگان
جشن در شکوه آفرینش زنان و روز زن
در گاتها واژه « ارمُیتی » چهارمین فروزه اهورامزدا میباشد که معنی آن به زبان پارسی «آرامش» است. آرمیتی یا سپنتا آرمیتی که در “گاتها 40 بار از آن نام برده شده در دستور زبان اوستائی موئنث ( مادینه) میباشد . واژه گاتائی سپنتا آرمیتی که در اوستا به « سپندار مز:» یعنی ایزد بانوی نگهبان زمین تبدیل گردیده و ایرانیان هر سال روز پنجم اسفند را که نام روز با ماه برابر میشد در شکوه زنان جشن میگرفتند و مردان به زنان هدیه میدادند. در این روز زنان لباس نو میپوشند و انجام کارهای خانه بر عهده مردان بود. این جشن را جشن اسپندگان میگفتند با دستکاری هائی که در دوران ما در گاهنامه خورشیدی گردیده این جشن را به 29 بهمن
( که نام روز و ماه برابر میشوند) انداخته اند
در روز اسفند از ماه اسفند که برابر است با پانزدهم اسفندماه جشنی برپا می گشت که مردگیران یا مژده گیران بوده است. این جشن ویژه زنان بود و برای بزرگداشت آنان برپا می گشت. مردان برای گرامیداشت آن پیشکش داده و بخشش می کردند. زنان در آنروز فرمانروایی می کردند و مردان باید از آنان فرمان می بردند. در تاریخ گردیزی آمده است از اینروی این جشن را مردگیری می نامند که زنان با آزادی تمام می توانستند مرد زندگی خود را برگزینند.